|
|
Использованная литература:
1. Андреев В.Н.Информация и моделирование в управлении производством. Л., 1985. 288
2. Кастельс М. Информационная эпоха: экономика, общество и культура. Пер. с англ. Под ред. О.И. Шкаратана. М., 2000. 347
3. Емелин В. Ризома и Интернет. См. http://emeline. narod. ru/rhizome.htm
4. Бугорский В.Н. Сетевая экономика. М., 2007. 234
УДК 4с (Т2Т) К - 23
ЛИТЕРАТУРНОЕ НАСЛЕДИЕ МУХАММАДЬЯРА
Каримова И.И., Сибгатуллина А.А. (гр.49-72 АГНИ) Научный руководитель - Фатхуллина З.Р. Урта гасырларда яшэгэн ^ренекле шагыйрь hэм фикер иясе Мехэммэдьяр татар эдэбияты тарихында Yзенчэлекле урын били. Борынгы шэжэрэлэрдэ езек-езек сакланган мэгьлуматларга караганда, 1497 елда Ык буенда - Нугай урдасы билэмэлэрендэ туган hэм татар суфилары гаилэсендэ деньяга килгэн. Безнец кеннэргэ шагыйрьнец "Техфэи мэрдан" ( Егетлэр бYлэге), "Нуры содур" ( ^целлэр нуры) дигэн ике поэмасы hэм "Нэсихэт" исемле бер шигыре килеп иреште.
Шагыйрь Мехэммэдьярныц шэхес hэм иж;аты галимнэр тарафыннан бары тик XX гасыр урталарында гына ейрэнелэ башлый. Бу юнэлештэ башлангыч адымны язучы hэм галим Нэкый Исэнбэт ясый. Ул "Совет эдэбияты" журналында " Казан ханлыгы эдэбиятыннан Мехэммэдьяр МэхмYД хажи угълы эсэрлэре " дигэн мэкалэ бастыра. Автор биредэ Yзе 1940 елда эзлэп тапкан " Нуры Содур" исемле билгесез поэма турында мэгълYмат бирэ, эсэрдэн езеклэр китерэ. Бу - гасырлар тузанында кумелеп кала язган шагыйрь мирасыныц, тарих тепкеллэреннэц кYтэрелеп, халыкка кайтарыла башлавы була.
БYген исэ Мехэммэдьяр иж;атына, эдэбият галимнэре генэ тYгел, тел hэм мэдэният галимнэре, тарихчылар, фэлсэфэчелэр дэ мерэжэгать итэлэр. Аныц эсэрлэреннэн езеклэр татар hэм рус теллэрендэ нэшер ителгэн " Татар поэзиясы онтологиясе"ндэ (1956, 1957, 1992) hэм дэ " Бетенденья эдэбияты китапханэсе"нец 55 нче томында (1972) урын алган. "Техфэи мэрдан" ^Ьэм " Нуры содур" поэмаларыныц бераз кыскартылган варианты 1966 елда Казанда аерым китап булып та басылып чыкты.
Мехэммэдьярныц безнец ечен тагын бер эhэмияты шунда, ул Казан ханлыгы белэн МэскэY патшалыгы арасында барган керэшнец шакиты. Ул шигьри юлларда шул чорныц вакыйгаларын hэм тариИн шэхеслэрне киц сурэтли. Аныц борынгы терки эдэбият белэн урта гасырлар татар эдэбияты арасында Yзенчэлекле кулер булып торган шигърияте татар шагыйрьлэренец аннан соцгы буыннарына шифалы йогынты ясаган.
Мехэммэдьяр иж;атында теп хис - кешелэргэ чиксез мэхэббэт хисе. " Техфэи мэрдан" - тулаем тирэн кешелеклек рухы белэн сугарылган. Ул бер
212
|
