|
|
кача hэм сугышныц соцгы кеннэренэ чаклы кулларына корал тотып гитлерчыларга каршы сугыша.
Моабит термэсенец таш капчыгына ташланган, аяк-куллары богауланган, лэкин рухы сынмаган Муса керэшне туктатмый. Хэзер аныц кулында бердэнбер корал-CYЗ кала, hэм шагыйрь аны эче нэфрэт белэн дошманнарыныц йезенэ ата.
Моабит дэфтэрлэре-эсирлеккэ шагыйрьнец кичерешлэрен турыдан-туры чагылдырган лирик кендэлек ул. Аларда тоткынлыкныц авырлыгы да, азатлыкны сагыну да, йерэк эрнYе дэ бар. Коточкыч зур газаплар кичергэндэ дэ, авыр уйлану минутларында да без бу гажэеп кешенец гаять зур эчке кечен сизэбез.
Язмыш Жэлилгэ бик авыр сынаулар эзерли, аны кешелекнец килэчэге ечен керэшнец алгы сызыгына куя. Ьэм шушы алгы сызыкта шагыйрь бегелми, каушап калмый. Киресенчэ, ул Yзенец рухи байлыгын ахырынача ача, гасыр белэн бергэ атлый ала.
Шагыйрь гомеренец соцгы кеннэрендэ иц тирэн эчтэлекле hэм художество ягыннан камил эсэрлэр тудыра: "Жырларым", "Ышанма", "Катыйльгэ", '^лэтем", "Серле йомгак", "Алман илемдэ", "Батырлык турында" hэм башка бик крт совет поэзиясенец чын шедеврлары дип атарга мемкин.
Шагыйрьнец Yлемсез батырлыгы турында матбугат битлэрендэ беренче мэгълYматлар кYренY белэн, бу темага шагыйрьлэр, композиторлар, рэссамнар мерэжэгать иттелэр.
Муса Жэлил татар халкы еченгенэ тYгел, бик кYп башка халыклар ечен дэ кадерле, жанын аямый керэшкэн, сокландыргыч hэм Yрнэк образ буларак яши.
Жэлил шигырьлэре деньяныц илледэн артык теленэ тэржемэ ителгэн.
Сугыш беткэннэн соц озак та Yтмэстэн, Франция hэм Бельгия аша патриот шагыйрьнец жырлары да эйлэнеп кайта. Бу жырлар шагыйрь тарафыннан терле кэгазь кисэклэреннэн тегелгэн ике кечкенэ блокнотка тупланганнар. Анда йезлэп шигырь язылган. Бу шигырьлэр Моабит циклы исеме астында бетен деньяга танылдылар.
1956 елныц 2 февралендэ немец-фашист илбасарларга каршы сугышта искиткеч ныклык hэм батырлык кYрсэткэн ечен, елкэн политрук Муса Жэлилгэ Советлар Союзы Герое дигэн исем бирелде. Э 1957 елда "Моабит дэфтэре" шигырьлэре циклы ечен ул, шагыйрьлэр арасында беренче булып, Ленин премиясенэ лаек булды.
М. ЖЭЛИЛ - БАТЫРЛЫК УРНЭГЕ
Гиниятуллина З.Р. Жэлил бистэсе, 1 нче мэктэп, 8 нче сыйныф укучысы
Герой-шагыйрь Муса Жэлил исемен йерткэн поселокта яшэвем белэн чиксез горурланам мин. Монда яшэгэн hэр кеше, нинди миллэттэн булуына карамастан, шагыйрьнец тормыш юлы, ижаты турында азмы-кYпме белергэ тиеш дип саныйм.
|
